Νικολλέτα, 31 ετών

Καλησπερα! Εχω προβλημα με τον μεγαλο μου γιο ειναι 4,5 ετων. Σε γενικες γραμμες ειναι ενα εξυπνο και ετοιμολογο παιδι, πολυ κοινωνικο απο την αποψη οτι ανοιγει συζητηση με διαφορους αγνωστους στο τραμ, στις καφετεριες παντου. Εχει και ενα αδελφακι αγορι παλι 16 μηνων τον οποιο δεν μπορω να πω οτι τον καλοδεχθηκε με την πρωτη ευκαιρια τον τσιμπουσε, ποδοπατουσε κτλ. Τωρα τα πανε αρκετα καλα παιζουν μαζι δεν τον πειραζει ιδιαιτερα βεβαια τις τελευταιες μερες θελει να φοραει τα ρουχα του μικρου ιδιαιτερος ενα φουτερ το οποιο παραδοξος αν και του πεφτει κοντο καταφερνει και το κουμπωνει, και τον μιμηται ειχε δει μια φορα οτι μας αρεσε ετσι οπως γελουσε και ερχοταν προς το μερος μας μπουσουλοντας και απο τοτε το κανει καθε μερα και αυτος. Οταν ειμαστε αγκαλια με τον μικρο ερχεται και αυτος και μας λεει ειμαι και εγω εδω! Αν και μπορω να πω οτι πολλες φορες αδικο τον μικρο με το να παιζω με τον Δημητρη περισοτερο... Τελος παντων μαλον εχει καποιο θεμα μαζι μου γιατι και παλαιοτερα που ειχα προσπαθησει να τον μαθει να κανει την αναγκη του στην τουαλετα ηταν τοτε δυομιση ετων τσισα εμαθε γρηγορα κακα συνεργαστηκε απο ενα χρονο! Οταν του λεγα γιατι το κανεις αυτο μου λεγε για να σε ενοχλω! Ειχα δοκιμασει τα παντα επιβραβευση τιμωρια ξυλο καλοπιασμα δεν επιανε τιποτα τελικα περσυ τον Αυγουστο επιασε η επιβραβευση δηλαδη οποτε τα κανε στην λεκανη του δινα καραμελες και ευτυχως απο τοτε δεν τα χει ξανακανει πανω του. Στο σχολειο δεν συνεργαζεται δεν ηθελε να συμετεχει σε χειροτεχνιες και γενικα σε ομαδικες δραστηριοτητες και ακομα και τωρα σπανια συνεργαζεται οι δασκαλες του νομιζαν οτι δεν ξερει να πιασει το μολυβι, το ψαλιδι κτλ ενω ηξερε αλλα δεν τους το δειχνε. Και τους δειχνει οτι δεν καταλαβαινει καποιες εντολες οχι απο πλευρα νοημοσηνης αλλα για καποιο αδιευκρινηστο λογο ουτε οι ιδιες δεν καταλαβαινουν γιατι. Τελικα τον πηγα σε παιδοψυχολογο πριν 20 μερες περιπου τον ειδε και ειδικη παιδαγωγος και εργοθεραπευτηρια το γενικο πορισμα ειναι οτι αντιμετωπιζει δυσκολιες με τη συγκεντρωση της προσοχης του στην οργανωση της σκεψης και του λογου. Τις τελευταιες μερες με προκαλει με κακες λεξεις λεει συνεχεια την λεξη κακα σε ασχετες φασεις, εισαι χαζουλι., κτλ ενταξει δεν ειναι και φοβερες βρισιες αλλα ειναι ενοχλητικες η μανα μου μου συστησε να δειχνω αδιαφορια το εκανα για αρκετες μερες αλλα δεν ειδα να καλυτερευει τελικα σημερα αφου του εξηγησα πολλες φορες οτι δεν μου αρεσει ο τροπος που μιλαει αποφασισα να του στερησω την βολτα και βεβαια εχει λυσαξει αλλα οποτε μου το λεει του απαντω οτι δεν παμε βολτα γιατι δεν μου αρεσει η συμπεριφορα σου. Τι να κανω να συνεχισω ετσι να αδιαφορω πως θα τον πεισω να μιλαει ωραια. Καποιες φορες τον χτυπαω το ξερω οτι ειναι λαθος αλλα πραγματικα με σκαει ενω γενικα και παιζω μαζι του και βολτες παμε και τωρα που ημασταν Αθηνα γιατι μενω επαρχια συνεχεια στον Φλοισβο στις μεγαλες κουνιες τον πηγαινα γενικα προσπαθω να τον ευχαριστησω αλλα ποτε δεν ικανοποιηται ποτε ειληκρηνα δεν ξερω τι να κανω



ΟΜΑΔΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ:

Αγαπητή φίλη,

Δύο βασικά πράγματα που πρέπει να έχετε υπόψη σας:
Αγάπη δεν σημαίνει να επιτρέπουμε τα πάντα στο παιδί και να υπομένουμε παθητικά τις απαράδεκτες συμπεριφορές του. Αγάπη σημαίνει να ενεργούμε δυναμικά (όχι επιθετικά) ώστε να το βοηθήσουμε να βελτιώσει τη συμπεριφορά του, να αυτονομηθεί και να ωριμάσει.
Πειθαρχία σημαίνει να καθοδηγούμε, να βοηθάμε και να ενθαρρύνουμε το παιδί ώστε να διορθώνει τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές και να αποκτά αυτοέλεγχο.
Ο στόχος της πειθαρχίας είναι βοηθήσουμε το παιδί να αναπτύξει τον αυτοέλεγχο και την υπευθυνότητα ώστε να μπορεί αργότερα ως ενήλικας να βάζει από μόνο του υγιή όρια στον εαυτό του και να διεκδικεί δημιουργικά τα δικαιώματά του.
Μερικές χρήσιμες κατευθύνσεις για γονείς
Βγες από τον εαυτό σου και προσπάθησε να δεις την πραγματικότητα μέσα από τα μάτια του παιδιού.
-Το παιδί μαθαίνει περισσότερα από αυτό που είσαι και λιγότερα από τις συμβουλές που του δίνεις. Να είσαι σωστό ζωντανό παράδειγμα για το παιδί.
-Μην αντιδράς παρορμητικά και ανεξέλεγκτα. Αν φωνάζεις και χάνεις την ψυχραιμία σου, διδάσκεις το παιδί ότι είναι φυσικό να χάνει τον έλεγχο όταντα πράγματα δεν πάνε όπως θα ήθελε.
-Ξεκαθάρισε ότι αυτό που δεν σου αρέσει είναι η ανεπιθύμητη συμπεριφορά του παιδιού και όχι το ίδιο το παιδί. Πες του «δεν έπρεπε να χτυπήσεις το αδελφάκι σου» και όχι «είσαι κακό παιδί».
-Μην εστιάζεις και μην σχολιάζεις τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές, αλλά ενίσχυε και ενθάρρυνε τις επιθυμητές.
-Είναι φυσικό και αναπόφευκτο για το παιδί να κάνει συνεχώς λάθη. Ο δικός μας ρόλος είναι να το βοηθήσουμε με ευγένεια και σεβασμό να μάθει όλα όσα χρειάζεται για να προσαρμοστεί ομαλά στην πραγματικότητα και να αναπτύξει πλήρως τις δυνατότητές του.
-Χάρισέ του ένα ασφαλές περιβάλλον στο οποίο θα νιώθει άνεση, αποδοχή και αγάπη.
-Μην προσπαθείς να διδάξεις κάτι στο παιδί όταν είναι θυμωμένο, πολύ κουρασμένο ή απογοητευμένο.
-Εστίαζε πάντοτε στην ποιότητα της σχέσης και μετά στην επιβολή των καλών τρόπων συμπεριφοράς.
-Βοήθησε το παιδί να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, να τα εκφράζει, να τα αποδέχεται και να τα διαχειρίζεται.
-Μη φοβάσαι να κάνεις λάθη. Να είσαι έτοιμος να αλλάξεις τη στάση σου. Να τολμάς να αμφισβητείς τον εαυτό σου χωρίς να μειώνεται ο αυτοσεβασμός σου.
-Μην βιάζεσαι να πετύχεις τον παιδαγωγικό στόχο σου.
-Καλλιέργησε σχέση αγάπης και όχι εξάρτησης.
-Οι ενοχλητικές συμπεριφορές που παρουσιάζει το παιδί είναι ενδείξεις ότι χρειάζεται να γίνουν αλλαγές στον τρόπο που επικοινωνούμε μαζί του.
-Δείξε ότι αδιαφορείς την ώρα που παρουσιάζει ενοχλητικές συμπεριφορές. Περίμενε να τελειώσει η γκρίνια και η φασαρία, και μετά προσπάθησε να συνεννοηθείς μαζί του.
-Χρησιμοποίησε το χιούμορ, το τραγούδι και το παιχνίδι για να το παροτρύνεις να κάνει αυτό που χρειάζεται. Για παράδειγμα, για να μαζέψει το πιάτο του, βάλε του μια ποδιά και πες του ότι είναι σερβιτόρος σε εστιατόριο. Πες του το με αστεία φωνή ή τραγουδώντας. Ζήτησέ του να προλάβει να ντυθεί μέχρι να ολοκληρώσεις ένα τραγούδι. Να θυμάσαι ότι ο καλύτερος τρόπος για να μάθει το παιδί να είναι αισιόδοξο είναι το χιούμορ.
-Προτίμησε να το καταλαβαίνεις και να επικοινωνείς μαζί του, παρά να το κρίνεις, να το αμφισβητείς και να το παρατηρείς.
-Απόφυγε να κάνεις για το παιδί αυτό που μπορεί να κάνει μόνο του. Ρώτησε: «Θέλεις να σε βοηθήσω ή μπορείς να το κάνεις μόνος σου;» Μην διορθώνεις αυτό που καταφέρνει, εκτός κι αν είναι απολύτως απαραίτητο.
-Ανάθεσέ του απλές δουλειές του σπιτιού: πότισμα λουλουδιών, άδειασμα ρούχων πλυντηρίου, σερβίρισμα φαγητού. Με αυτό τον τρόπο το παιδί αισθάνεται ικανό, εφόσον μπορεί να βοηθά την οικογένειά του.
-Πρόγραμμα καθημερινής ρουτίνας σε σχέση με το φαγητό, το ντύσιμο, τον ύπνο και την καθαριότητα: Το παιδί θέλει να ξέρει με σαφήνεια τι ακριβώς περιμένουμε από αυτό. Για παράδειγμα: πρέπει να είναι ντυμένο πριν από το πρωινό κολατσιό, όταν επιστρέφει στο σπίτι ή πριν από το φαγητό πρέπει να πλένει τα χέρια του. Επίσης, πριν να του διαβάσουμε το βραδινό παραμύθι, πρέπει να βάλει την πιτζάμα του.
-Μην παρεμβαίνεις πάντοτε για να ελέγχεις και να διαμορφώνεις τις δραστηριότητές του. Επίτρεψέ του να παίζει ελεύθερα, ώστε να αναπτύξει τη φαντασία του.
-Όταν ενώ κάνει κάτι εκνευρίζεται ή κάνει φασαρία, προσανατόλισε την προσοχή του σε μια εναλλακτική αποδεκτή δραστηριότητα.
-Όταν κάνει κάποια ζημιά, ζήτησέ του να συνεργαστεί για να την διορθώσετε.
-Φρόντισε να γνωρίζει εκ των προτέρων ποιες θα είναι οι συνέπειες των ανεπιθύμητων συμπεριφορών.
-Μην το τιμωρείς με καθυστέρηση: «Αφού το έσπασες, δεν θα σου πάρω δώρο το Πάσχα» ή «Δεν θα πάμε εκδρομή την Κυριακή».
-Μην λες «Θα το πω στον πατέρα σου όταν επιστρέψει, και θα δεις τι έχει να γίνει». Με αυτό τον τρόπο, εκτός από την καθυστέρηση επιβολής τιμωρίας, καταστρέφεις τη σχέση του παιδιού με τον πατέρα, εφόσον ο πατέρας αναλαμβάνει τον ρόλο του τιμωρού.
-Μην χρεώνεις και μην ενοχοποιείς το παιδί για τα αρνητικά σου αισθήματα. Μην λες «Με στενοχώρησες πολύ με αυτό που έκανες», αλλά «Νιώθω πολύ στενοχωρημένος με αυτό που συνέβη».
-Αντιμετώπισε με ψυχραιμία και χιούμορ τη ζημιά, την αποτυχία ή την ατυχία.
-Να είσαι κάθε στιγμή ο εαυτός σου και να φέρεσαι με απλότητα.
-Επίτρεψε στο παιδί να υποστεί τις λογικές συνέπειες της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς. Αφού κλότσησες τη μαμά, η μαμά θα πάει για λίγο μακριά σου ή θα μείνει για λίγο στο άλλο δωμάτιο.
-Μην διαπραγματεύεσαι τα αυτονόητα. Μην το ρωτάς αν θέλει να κάνει μπάνιο, αλλά πες του «Σε πέντε λεπτά θα κάνεις το μπάνιο σου» και μετά οδήγησέ το στο μπάνιο.
-Δέξου με ψυχραιμία και ηρεμία τα κλάματα και τα ξεσπάσματα του παιδιού όταν δεν γίνεται αυτό που θέλει. Είναι ένας φυσικός τρόπος να αντιμετωπίζει την απογοήτευση. Προσπάθησε να μην υποχωρείς και να μην αλλάζεις γνώμη εξαιτίας του κλάματος και του ξεσπάσματος του παιδιού. (Να είσαι πιο διαλλακτικός με τα μεγάλα παιδιά και τους εφήβους.)
-Επίτρεψε στο παιδί να πειραματιστεί και να μάθει από τα μικρά λάθη του. Μην προλαμβάνεις τις αρνητικές φυσικές συνέπειες της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, αν πετάξει μακριά ένα παιχνίδι και το σπάσει, η συνέπεια είναι ότι δεν θα μπορεί πια να παίξει με αυτό.
-Να ξεκαθαρίζεις με σαφήνεια τις προσδοκίες σου. Να του εξηγείς συχνά πια είναι η επιθυμητή συμπεριφορά.
-Προειδοποίησέ το για την πιθανή ποινή. Η ποινή θα πρέπει να είναι προβλέψιμη και κατανοητή από το παιδί.

Χara////, 42, αγόρι, 11
geia sas/o aderfos mou einai xwrismenos me ena pedaki 2 1/2 xronwn.ka8e fora pou to phgenei sth mama tou den 8elei na katevei apo to aftokinhto kai 3ekinaei thn grinia apo to spiti[ de 8elw na paw sth mama/de mou aresei sth mama ]8a h8ela na mou peite ti deixnei afth h syberifora toy pediou...efxaristw gia ton xrono sas.


ΟΜΑΔΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ:

Αγαπητή φίλη,

Tο διαζύγιο των γονιών είναι για κάθε παιδί τραυματική εμπειρία. H διάλυση της οικογένειας, του «πυρήνα» ασφάλειας, συνιστά μια καταστροφή του μικρόκοσμού του και συνεπάγεται δυσάρεστες αλλαγές. Mία από αυτές είναι το καινούργιο καθεστώς της μετακίνησης από τον ένα γονιό στον άλλον, στο οποίο πολλά παιδιά προβάλλουν αντίσταση.

Aς μπούμε για λίγο στη θέση των παιδιών και ας φανταστούμε πώς μπορεί να είναι, κάθε Σαββατοκύριακο να είσαι αναγκασμένος να ξεσπιτώνεσαι, να προσαρμόζεσαι για μία μέρα, να αλλάζεις σπίτι, δωμάτιο, κρεβάτι, συνήθειες, ατμόσφαιρα, φαγητό, ρυθμούς και εντέλει... αγκαλιά. Kαι αν για πολλά παιδιά η αγάπη στον γονιό του Σαββατοκύριακου και των διακοπών, η ανάγκη τους να μην τον στερηθούν, τα κάνει να δέχονται σχεδόν αδιαμαρτύρητα αυτή τη δοκιμασία, υπάρχουν αρκετά που δυσκολεύονται να προσαρμοστούν και «κλοτσάνε».

H θύελλα του Σαββατοκύριακου
Σε πολλά σπίτια χωρισμένων παίζεται κάθε εβδομάδα ένα δράμα με κλάματα, φωνές, κατηγορίες, τιμωρίες, ενοχές, απόγνωση. Kάθε λογής συνταγές δοκιμάζονται: καλοπιάσματα, εκβιασμοί, υποσχέσεις, ανταλλάγματα. Στην ήδη τεταμένη κατάσταση της οικογένειας που προσπαθεί να αναγεννηθεί από τις στάχτες της, το δράμα αυτό είναι ένα επαναλαμβανόμενο δυνατό χτύπημα. Ποιοι μπορεί να είναι οι λόγοι που κάνουν ένα παιδί που τα πήγαινε μια χαρά με τον γονέα του "Σαββατοκύριακου" να αρνείται να πάει να τον δει, ενώ την ίδια στιγμή τον στερείται και του λείπει;

'Ολοι υποφέρουν από αυτήν την εβδομαδιαία δοκιμασία. H μητέρα, που μπορεί να αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην ανάγκη της να ξεκουραστεί από τη φροντίδα του παιδιού και τις ενοχές της επειδή θέλει να το «ξεφορτωθεί». O πατέρας, που εισπράττει την άρνηση του παιδιού του και φοβάται ότι το χάνει. Kαι το παιδί, που τα εισπράττει όλα αυτά, αντιστέκεται, ενώ μέσα του μαίνονται δεκάδες αντικρουόμενα συναισθήματα.

Aυτό για το οποίο πρέπει οι γονείς να καταβάλλουν τη μεγαλύτερη προσπάθεια είναι να κρατήσουν το παιδί έξω από τη μεταξύ τους σύγκρουση και να σεβαστούν την αδιαμφισβήτητη ανάγκη του να αγαπάει και να είναι εξίσου αφοσιωμένο και στους δύο γονείς του. Aυτό δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Kάθε συμπεριφορά που παραβιάζει το δικαίωμα αυτό ισοδυναμεί με συναισθηματική εκμετάλλευση-κακοποίηση του παιδιού με αρνητικές συνέπειες, όπως ψυχικές διαταραχές, ευαίσθητη υγεία, αρνητική κοινωνική συμπεριφορά, που εκδηλώνονται στην ενήλικη ζωή του.

Ένα από τα κεντρικά βιώματα του παιδιού όταν οι γονείς χωρίζουν είναι το συναίσθημα του διχασμού. Tα δύο πιο σημαντικά και πιο αγαπημένα πρόσωπα στη ζωή του παιδιού, που αν έως τη στιγμή του χωρισμού κατά έναν τρόπο αποτελούσαν μια ενότητα, ξαφνικά χωρίζουν, δύο ξεχωριστοί άνθρωποι.
Aς πάρουμε, για παράδειγμα, ένα παιδί προσχολικής ηλικίας που έδειχνε, πριν το διαζύγιο, να είναι περισσότερο προσκολλημένο στη μητέρα, ενώ στον μπαμπά έκανε το «δύσκολο». Όσο οι γονείς είναι μαζί, το παιδί «απολαμβάνει» αυτή την κατάσταση, έχοντας παρ’ όλα αυτά κάθε τόσο την ευκαιρία να είναι και με τον πατέρα του, όσο το θέλει και το χρειάζεται. Όταν οι γονείς χωρίσουν, αυτό δεν είναι πια δυνατό και το παιδί πρέπει να μοιράσει τον εαυτό του, να «δεχτεί» εξίσου και τους δύο γονείς, ενώ τη «μετακίνηση» από τον ένα στον άλλον δεν μπορεί να την ορίσει πια το ίδιο ανάλογα με τη διάθεσή του. Πρέπει να προσαρμοστεί σε κανόνες-προγράμματα που καθορίζουν οι άλλοι και για τα οποία ίσως δεν είναι ακόμη έτοιμο.
Aντιδρά επομένως έντονα στο να πάει στον μπαμπά ή τη μαμά, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν τους αγαπάει. Συμβαίνει, παιδιά που πριν το χωρισμό τα πήγαιναν μια χαρά με τον πατέρα τους ή τη μητέρα τους, να αρνούνται να περάσουν την «προγραμματισμένη» μέρα μαζί του/της. Αυτά τα παιδιά βρίσκονται σε δίλημμα αφοσίωσης, αισθάνονται ότι πρέπει να αποφασίσουν σε ποιον από τους δύο γονείς είναι πιο αφοσιωμένα, με ποιου τη «μεριά» είναι και δυσκολεύονται να ισορροπήσουν ανάμεσα στους δύο. Tο δίλημμα αυτό, ο διχασμός, γίνεται πιο επώδυνο όσο πιο τεταμένη είναι η κατάσταση μεταξύ των γονιών.

O κίνδυνος το παιδί να βρεθεί σε πολύ επώδυνη κατάσταση διχασμού και εσωτερικής σύγκρουσης είναι μεγάλος όταν ο ένας γονιός δυσφημεί στο παιδί τον άλλον. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι αυτή η σύγκρουση είναι από τις χειρότερες πιέσεις που υφίσταται ένα παιδί και αυξάνει κατακόρυφα τις αρνητικές επιπτώσεις του διαζυγίου πάνω του.
 Όταν ο ένας γονιός (ίσως και οι δύο) αισθάνεται αδικημένος, προδομένος, θυματοποιείται και προσπαθεί να εκδικηθεί τον πρώην σύζυγό του στερώντας του την αγάπη του παιδιού. Τότε βάζει το παιδί του σε ένα τρομερό δίλημμα που δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει. Aκόμα λοιπόν και αν δείχνει να έχει «αποφασίσει» ότι δεν θέλει τον ένα γονιό, επειδή τον θεωρεί υπεύθυνο για το διαζύγιο, μέσα του βρίσκεται σε σύγκρουση και δεν ξέρει τι είναι σωστό και τι λάθος. Aγαπάει και τους δύο γονείς του (αυτό ισχύει σχεδόν πάντα) και αναρωτιέται ποιος έχει δίκιο και ποιος όχι, αν επιτρέπεται να αγαπάει πια αυτόν το γονιό, αν αυτός είναι «κακός» άνθρωπος. Bασανίζεται από ενοχές απέναντι στο γονιό που αρνείται, επειδή τον αρνείται, και απέναντι στο γονιό με του οποίου το μέρος τάσσεται, όταν νιώθει ότι του λείπει ο άλλος γονιός.

Όλα τα παιδιά, μικρά ή μεγάλα, αισθάνονται θυμό για τους γονείς τους που χώρισαν και τον εκφράζουν με αρνητική συμπεριφορά απέναντί τους. Iδιαίτερα όμως στα μεγαλύτερα παιδιά, όταν το διαζύγιο τα βρίσκει σε προεφηβική ή εφηβική ηλικία, η άρνηση να πάνε σε έναν από τους δύο γονείς μπορεί, να είναι η έκφραση του θυμού τους για αυτή την οδυνηρή κατάσταση. Συχνά τα παιδιά αυτά είναι θυμωμένα και με τους δύο, αλλά είναι αναγκασμένα να ζουν με έναν τον περισσότερο χρόνο. Άλλωστε, σε αυτή την ηλικία, που τα παιδιά διαμορφώνουν τη δική τους ηθική, εμφανίζονται ιδιαίτερα αυστηρά μπροστά σε συμπεριφορές των ενηλίκων που δεν εγκρίνουν, πολύ περισσότερο, μάλιστα, όταν από αυτές τις συμπεριφορές θίγονται και υποφέρουν και τα ίδια. Tι πρέπει να προσέξουν οι γονείς και πώς να αντιμετωπίσουν την άρνηση του παιδιού που «δεν θέλει να πάει σε κάποιον από τους δύο γονείς»;

'Οσο πιο ήπια είναι η σχέση μεταξύ των γονιών, τόσο πιο εύκολο είναι για το παιδί να ξεπεράσει την τραυματική εμπειρία του διαζυγίου. Έτσι, λοιπόν, ακόμη κι αν το διαζύγιο ήταν πολύ επώδυνο για τον ένα γονιό και υπάρχουν πράγματα που δεν μπορεί να ξεπεράσει, πρέπει να φροντίσει να μην επηρεάσει με τα δικά του συναισθήματα το παιδί. Aυτό ισχύει τόσο για το γονιό που ζει με το παιδί όσο και για το «γονιό του Σαββατοκύριακου».
● H προσαρμογή στην καινούργια κατάσταση γίνεται σταδιακά. Στη φάση αυτή είναι αναγκαία η συζήτηση, η προσπάθεια κατανόησης και η αναγνώριση των συναισθημάτων του παιδιού. Πολλές φορές αποδεικνύεται ότι αυτό που έχουν ανάγκη είναι να τους δείξουν οι γονείς τους ότι τους αναγνωρίζουν το δικαίωμα να είναι λυπημένα, θυμωμένα, φοβισμένα, αντί να προσπαθούν να τα πείσουν ότι «όλα έγιναν για το καλό σου».
● Eπίσης, καλό είναι οι γονείς να είναι στην αρχή ελαστικοί σχετικά με το πότε, πόσο και πού θα είναι με τον "γονέα του Σαββατοκύριακου", τόσο περισσότερο μάλιστα όσο πιο μικρό είναι το παιδί. Mπορεί στην αρχή να μην κοιμάται σε αυτόν αν δεν θέλει, αφού η νύχτα για τα μικρά παιδιά είναι πιο δύσκολη μακριά από το σπίτι τους.
● O "γονέας του Σαββατοκύριακου", θα πρέπει να φροντίσει το παιδί να νιώσει καλά στο σπίτι του, να έχει δηλαδή ένα χώρο (έστω κι αν δεν είναι ένα χωριστό δωμάτιο) δικό του, που τον ξαναβρίσκει κάθε φορά.
● Eπίσης, στην αρχή τουλάχιστον, είναι καλό η μέρα αυτή να είναι αφιερωμένη στο παιδί, να μη χρειάζεται δηλαδή το παιδί να τον μοιραστει με ένα τρίτο πρόσωπο ή τη δουλειά.

Παράλληλα όμως με την ελαστικότητα αυτή, οι γονείς πρέπει να δείχνουν ότι κάποια πράγματα δεν είναι διατεθειμένοι να τα διαπραγματευτούν, όπως π.χ. το ότι ο "γονέας του Σαββατοκύριακου", θέλει να έχει το παιδί του κοντά του, έστω για μία μέρα. Παρά την αρνητική συμπεριφορά που εκδηλώνει ένα παιδί, μέσα του περιμένει αυτή την επιμονή του γονέα αυτού και την επιβεβαίωση του πόσο σημαντικό είναι γι’ αυτόν. H φάση αυτή της άρνησης του παιδιού είναι δύσκολη και ψυχοφθόρα για όλους, όμως, αν την αντιμετωπίσει κανείς με ευαισθησία, συνήθως ξεπερνιέται χωρίς να αφήσει κατάλοιπα.

Να είστε καλά

Dina(49) - κορίτσι - 13 ετών

Βριζει, μια περιοδο καπνιζε και επινε πρεπει να σταματησε τωρα. Ειναι ολο νευριασμενη, θυμωμενη και εκνευρισμενη και μονιμως ειναι ετοιμη για καυγα! Κανει το σπιτι γυαλια καρφια οποτε δεν γινεται το δικο της! Δεν υπαρχει περιπτωση να τη βαλεις τιμωρια κ να κατσει! θα παει και θα διαλυσει τα παντα! χτυπαει και βριζει ολη της την οικογενεια. Παει πρωτη γυμνασιου και οι βαθμοι της ειναι χαλια.

ΟΜΑΔΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Αγαπητή φίλη,

Ενδιάμεσα στην ανωριμότητα της παιδικής ηλικίας και στην ωριμότητα του ενήλικα, εκτείνονται τα χρόνια της εφηβείας. Σ' αυτή την αναπτυξιακή φάση, εκτός από τις βιοσωματικές αλλαγές που υφίστανται, ο έφηβος βιώνει έντονες ψυχολογικές συγκρούσεις και κατακλύζεται από αισθήματα ανασφάλειας, φόβου, αμφισβήτησης, επιθετικότητας και αμφιθυμίας, που προκαλούνται ή και εντείνονται από την τάση του για ανεξαρτησία. Ο έφηβος παίρνει πολύ στα σοβαρά τα συναισθήματα του και περιμένει και από τους άλλους να κάνουν το ίδιο. Μπορεί να χειριστεί καλύτερα τον συναισθηματικό του κόσμο εάν μοιραστεί τα συναισθήματα του με τους άλλους και αν πάρει αποδοχή και κατανόηση από τους γονείς του.

Η αντιδραστικότητα του εφήβου
Χαρακτηριστικό στοιχείο της εφηβείας είναι η επαναστατικότητα του εφήβου ως προς τους γονείς, το σχολείο και την κοινωνία. Σε αυτή την αναπτυξιακή φάση επαναστατεί και αμφισβητεί τα όρια που του θέτουν οι γονείς (π.χ η ώρα επιστροφής μετά τη βραδινή έξοδο, η επιλογή των φίλων, η αγορά του δίκυκλου, το κάπνισμα, το είδος της μουσικής, η ένταση της μουσικής, η διάρκεια των τηλεφωνημάτων,οι ώρες που ξοδεύονται για διάβασμα, η σεξουαλική συμπεριφορά κ.ά). Όσο δημοκρατικοί και μοντέρνοι και αν είναι οι γονείς, ο νέος προκαλεί, παραβιάζοντας αυτά τα όρια και λειτουργεί ανταγωνιστικά στο ρόλο τους.

Ανάλογη είναι η αμφισβήτηση που εκδηλώνει ο έφηβος στους καθηγητές και κατ' επέκταση στο ίδιο το σχολείο, (π.χ αδικαιολόγητες απουσίες στο μάθημα, επιδεικτική αδιαφορία στην ώρα της παράδοσης, άρνηση να συμμορφωθεί με τους κανόνες του σχολείου, συγκρούσεις με τους καθηγητές, κακοί βαθμοί). Υπάρχει μία γενικότερη αμφισβήτηση της κοινωνίας που εκδηλώνεται κυρίως μέσα από το ντύσιμο, το λεξιλόγιο και τις συμπεριφορές και έχει σα στόχο την πρόκληση.

Αίτια
Θα μπορούσαμε να ονομάσουμε τον έφηβο "επαναστάτη χωρίς αιτία", όμως υπάρχουν αίτια που προκαλούν αυτή την αντιδραστικότητα, όπως:

Το "παιδί" νιώθει πως αποκτά περισσότερη δύναμη στη σχέση του με τους γονείς του και προσπαθεί να επιβληθεί και να διεκδικήσει μέσα από τη σύγκρουση.

Ο νέος διαπιστώνει την ασυνέπεια των μεγάλων. Όσο είναι μικρός δέχεται τα "πρέπει" που του επιβάλλονται αδιαμαρτύρητα. Αυτό συμβαίνει, όχι μόνο γιατί δεν έχει τη δύναμη να τα αμφισβητήσει, αλλά γιατί πιστεύει ότι εκείνοι που τα διδάσκουν τα τηρούν κιόλας. Μεγαλώνοντας ανακαλύπτει ότι οι μεγάλοι του διδάσκουν αρχές που τις παραβιάζουν οι ίδιοι, ενώ παράλληλα περιορίζουν εκείνον με αποτέλεσμα, να απορρίπτει τους μεγάλους και τις αρχές τους.

Οι προσδοκίες που του προβάλλουν οι άλλοι (ιδιαίτερα οι γονείς), του προκαλούν θυμό και αντιδρά προκειμένου να απαλλαχτεί τουλάχιστον προσωρινά από τις αυτές.

Συναντά δυσκολίες στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του λόγω των πολλαπλών, διαφορετικών και αντιφατικών πληροφοριών και μηνυμάτων.

Παρουσιάζει αδυναμία στην ισόρροπη συσχέτιση του θέλω και του πρέπει.

Ο εφηβικός εγωκεντρισμός που αποσκοπεί στην ανάπτυξη της εικόνας του σωματικού εαυτού και στη διαμόρφωση ταυτότητας του Εγώ. Ο νέος κυριεύεται από την έντονη επιθυμία να στραφεί στον εαυτό του, που του φαντάζει πια άγνωστος εφόσον αρχίζει τώρα να μπαίνει στη διαδικασία συνειδητοποίησης του ποιος είναι, ποια στοιχεία τον αποτελούν ως προσωπικότητα. Θέλει να μάθει περισσότερο για τα θέλω του, τις επιθυμίες του, τι του ταιριάζει και τι όχι.

Διαισθάνεται και αντιλαμβάνεται την αναντιστοιχεία των προτύπων που του προβάλλονται και τα μέσα που του παρέχονται για την υλοποίηση των στόχων του.

Η επαναστατικότητα σε αυτή την ηλικία συνδέεται με την ανάπτυξη της σεξουαλικότητας, τις διακυμάνσεις στην αυτοεκτίμησή των εφήβων και με την υποτίμηση τους στις απόψεις των γονέων. Όσο μεγαλύτερη η εξιδανίκευση των γονέων σε προηγούμενα στάδια, τόσο πιο αντίθετες οι απόψεις που υιοθετούν οι έφηβοι στην προσπάθεια να οργανώσουν τις δικές τους επιλογές, δοκιμάζοντας τον εαυτό τους σε ακρότητες, εκκεντρικότητες, αποκλίνουσες ή και επικίνδυνες συμπεριφορές. Οι έφηβοι χρειάζονται χώρο και χρόνο για να μπορέσουν να ενηλικιωθούν αρμονικά.

Προτάσεις για την στάση του γονέα

Επιδίωξη διαλόγου και ουσιαστικής επικοινωνίας με το έφηβο παιδί του με βασικές προϋποθέσεις το σεβασμό και την ειλικρίνεια.

Να θέτει όρια και να τα τηρεί. Οι γονείς θα πρέπει να είναι σταθεροί στις πράξεις και τα λόγια τους απέναντι στις παρορμητικές και πολλές φορές παράλογες απαιτήσεις του έφηβου.

Ίσως μπορούν να αποφευχθούν τα διπλά μηνύματα που έχουν ως αποτέλεσμα τη διπλή παγίδευση (π.χ μερικές φορές να του συμπεριφέρεται σαν να είναι παιδί και άλλες να απαιτεί να είναι ενήλικας.).

Να αποφεύγουν να τον συγκρίνει με άλλους (π.χ αδερφό, συμμαθητή, ξάδερφο, κά).

Όταν χρειάζεται να καυτηριάζει τη συμπεριφορά του τη δεδομένη στιγμή, αλλά να μην τον απορρίπτει συνολικά ως άτομο.

Να μην αντιμετωπίζει το παιδί του ως προέκταση του εαυτού του, επιβάλλοντας-προβάλλοντας πάνω του τα όνειρα και τους στόχους που είχε ο ίδιος για τον εαυτό του.

Να μην ξεσπά στον έφηβο μεταφέροντας δικά του προβλήματα (π.χ επαγγελματικά, προβλήματα σχέσης, κά).

Να αποφεύγει να προετοιμάζει τη μετάβαση των παιδιών τους στο μέλλον με πρότυπα του παρελθόντος. Για παράδειγμα να μην υπόσχεται ή να μη δίνει την εντύπωση ότι ακολουθώντας ο έφηβος ένα συγκεκριμένο επάγγελμα, θα μπορέσει να αντεπεξέλθει με επιτυχία στις οικονομικές και κοινωνικές απαιτήσεις που υπάρχουν σήμερα.

Να επισημαίνει και τις θετικές όψεις της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του εφήβου. (π.χ να μη βλέπει μόνο το 12 των μαθηματικών αλλά και τους υψηλούς βαθμούς που μπορεί να έχει σε άλλα μαθήματα). Έτσι δείχνει πως αναγνωρίζει την προσπάθεια και το ενθαρρύνει.

Γενικά, οι γονείς θα πρέπει να μη μεταθέτουν το δικό τους άγχος στα παιδιά γιατί το άγχος μπορεί να τα "καθηλώσει" συναισθηματικά με αποτέλεσμα να αποκτήσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Με τη διαρκή ενθάρρυνση μπορούν οι γονείς για να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση του εφήβου. Η προσοχή εστιάζεται στα θετικά σημεία των παιδιών για να τους καλλιεργηθεί η αυτοπεποίθηση. Ο έφηβος χρειάζεται να δεχτεί και να μάθει από τα λάθη του, να καλλιεργήσει το θάρρος να μην είναι τέλειος.

Ωστόσο σήμερα, σε μία εποχή έντονης κρίσης των ιδεών και των αξιών, σε μια εποχή που κυριαρχεί η ασάφεια και η ανασφάλεια, η κρίση των ανθρώπινων σχέσεων αυξάνεται η πιθανότητα εκδήλωσης θυμού-επιθετικότητας. Για κάποιους ανθρώπους ο θυμός είναι το κυρίαρχο συναίσθημα στη ζωή τους, δεν μπορούν να το ελέγξουν και αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις στις σχέσεις τους με τους άλλους.

Οι συχνότερες σκέψεις που οδηγούν έναν έφηβο σε εκρήξεις οργής είναι:

Αυτό είναι άδικο

Με αδικεί

Δεν έχει το δικαίωμα

Όλες αυτές οι σκέψεις πηγάζουν από τον τρόπο που ερμηνεύει τις καταστάσεις και η αντίδρασή του εξαρτάται από τον τρόπο που εκφράζει το θυμό του αλλά και από βασικά προβλήματα επικοινωνίας στις διαπροσωπικές του σχέσεις. Συχνά πίσω από αυτές τις πεποιθήσεις κρύβονται συναισθήματα ανεπάρκειας τα οποία αναπτύχθηκαν από την παιδική ηλικία και που πυροδοτούνται σε αντίστοιχες καταστάσεις στο παρόν. Πολλές φορές ο θυμός υποκρύπτει και άλλα προβλήματα όπως υπερβολικό άγχος, κατάθλιψη, πένθος κ.α. με τα έντονα ξεσπάσματα με λόγια ή με σωματική εκτόνωση ο σκοπός είναι να κερδίσει, να προκαλέσει , να πάρει περισσότερα.

Η γνωσιακή συμπεριφοριστική ατομική θεραπεία θα μπορούσε να βοηθήσει το άτομο που βιώνει θυμό, καθώς αξιολογεί τον τρόπο που ερμηνεύουμε τον κόσμο, εντοπίζει τις δυσλειτουργικές πεποιθήσεις και τις συνθήκες που τις πυροδοτούν και προσπαθεί να εγκαταστήσει ένα νέο πιο λειτουργικό τρόπο σκέψης και αναζητά εναλλακτικούς τρόπους αντίδρασης στις πιεστικές καταστάσεις (να μην δρα παρορμητικά, να είναι δηλαδή ικανό να σταματήσει και να «αναλύσει»- να σκεφτεί για το θυμό του). Επίσης η οικογενειακή θεραπεία θα βοηθούσε όλα τα μέλη της οικογένειας να καταλάβουν γιατί συμβαίνουν αυτές οι εκρήξεις, πια δυναμικά και σκοπό εξυπηρετούν και αλλάζοντας αυτά τα δυναμικά και το σκοπό τους όχι μόνο να τις διαχειριστούν αλλά και να τις τροποποιήσουν.

Ελπίζουμε να διασαφηνίσαμε κάποια σκοτεινά σημεία πάνω στο ευαίσθητο θέμα εφηβεία-αντιδραστικότητα που μας θέσατε, μη διαστάστε να μας ανατροφοδοτήσετε με τις απόψεις σας.

milena(28) - κορίτσι- 5,5 ετών

Καλησπερα σας και παλι
Λυπαμαι πολυ αλλα η απαντηση σας στο θεμα μου θεωρω πως ηταν αστοχη εντελως και σιγουρα δεν εδωσε καμια συμβουλευτικη λυση σε ενα προβληματισμο μου.
Δεν δηλωσα οτι το παιδι μου παρακολουθειται απο παιδοψυχολο ωστε να χρειαστει να αφιερωσετε ολοκληρη παραγραφο οτι για ιδεολογικους λογους δεν παρεμβαινετε παρα μονο οτι στο κεντρο λογοθεραπειας που πηγαινει η μικρη ανα διαστηματα εχω ρωτησει καποια πραγματα την παιδοψυχολογο.
Σε κανενα σημειο του κειμενου μου δεν ανεφερα προβληματισμο για την συμπεριφορα του παιδιου μου οπως συνεχισατε στην απαντηση σας παρολα αυτα το δεχομαι σαν συμβουλη.
 Καθε μητερα θεωρω πως εχει το δικαιωμα να εχει τις ανασφαλειες τις,ειδικα στην περιπτωση μιας μητερας που μεγαλωνει μονη της το παιδι της,τοσο απλα κι εγω  εξεφρασα μια!
Τοσο εντονο ειναι το προβλημα της δικης μου εικονας στο παιδι (οσον αφορα τα ερεθισματα που ειπατε ) που δεν χρειαστηκε να αναφερθειτε στο προσωπο του πατερα της οσον αφορα την απουσια του ???  
Λυπαμαι που τελικα καμια απαντηση δεν δοθηκε απο εσας σε συμβουλευτικο χαρακτηρα πανω στο θεμα για το οποιο σας ρωτησα ενω με απασχολει τοσο εντονα,οπως και να εχει "κραταω" οσα ειπατε και σας ευχαριστω για τον χρονο σας.

Aγαπητή φίλη,

Ευχαριστώ πολύ για την ανατροφοδότηση που μου δίνετε. Φυσικά και κατανοώ το θυμό σας και την επιβάρυνσή που έχετε δεχτεί μέσα από αυτή τη δύσκολη κατάσταση που βιώνετε. Είναι λογικό να αισθάνεστε προδομένη και θυμωμένη από τον πατέρα. Μου δώσατε την εντύπωση ότι επισκέπτεσθε συμβουλευτικά την παιδοψυχολόγο του κέντρου. Όπως και να έχει αυτό που ήθελα να σας πω είναι ότι όλοι μας τον εαυτό μας έχουμε στα χέρια μας, και για αυτόν αποφασίζουμε. Φυσικά και το παιδί δε φταίει να βιώνει την απουσία του πατρικού προτύπου και καταλαβαίνω ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο  να υπεραναπληρώσετε δύο ρόλους εσείς, τόσο δύσκολο που σας φθείρει και σας εξαντλεί συναισθηματικά, γεγονός απόλυτα λογικό και φυσιολογικό. Αυτή τη στιγμή το παιδί στηρίζεται από εσας, αλλά έχετε και εσείς ανάγκη να τραφείτε συναισθηματικά για να υποστηρίξετε τον εαυτό σας, εκείνο και τη σχέση σας μαζί του. Αυτό που θέλω να σας δείξω, και δεν το λέω εγώ φυσικά αλλα οι έρευνες, είναι ότι ειδικά τώρα που είναι απων ο πατέρας, τα ερεθίσματα που δέχεται το παιδί και καταγράφει, προέρχονται από το υπόλοιπο οικογενειακό πλαίσιο στο οποίο ζεί. Αυτή η δυνατότητα υπάρχει τη δεδομένη στιγμή και θα ήταν πίο ωφέλιμο αυτές τις σχέσεις να θρέψουμε. Ο πατέρας λείπει, και κανεις δε γνωρίζει τι θα κάνει, ας δουλέψουμε λοιπόν με όσα γνωρίζουμε και όσα έχουμε στα χέρια μας, γιατί με το να αναλωνόμαστε στο γεγονός της απουσίας δεν προάγουμε τίποτα. Καλό θα ήταν για να μπορέσετε να διαχειριστείτε αυτή την κρίσιμη και δύσκολη φάση της απώλειας και εγκατάλειψής στην οποία έχετε βρεθεί να απευθυνόσασταν σε κάποιο ειδικό που θα σας έδειχνε κάποιες κατευθυντήριες. Και πάλι ευχαριστούμε που μοιράζεστε μαζί μας τους προβληματισμούς σας και ελπίζουμε μέσα από την απάντησή μας να σας δείξαμε και μια διαφορετική οπτική.

Περιμένουμε με χαρά νεότερά σας.

milena(28) - κορίτσι- 5,5 ετών

Καλησπερα σας

Ειμαι 28 ετων και εχω ενα κοριτσακι 5.5 ετων,ειμαι χωρισμενη πριν καν γεννηθει η μικρη μου κι εκτοτε μενω με τους γονεις μου καθωτι τα οικονομικα δεν αφηνουν αλλο περιθωριο...

Δυστυχως ο πατερας της ειναι αφαντος...τα πρωτα 2 χρονια της απουσιαζε εντελως κι απλα μετα ανα μεγαλα χρονικα διαστηματα εμφανιζεται για διαφορους λογους που κανενας δυστυχως απο αυτους δεν αφορα την αγαπη του και την ζεστασια του στο παιδι.

Δεν το αγκαλιαζει και δεν το φιλαει σχεδον ποτε! (ενω εχει να το δει και μηνες οπως ανεφερα)

Οσον αφορα την μικρη,ειναι σε μενα ξεκαθαρο πια ποσο της λειπει μια πατρικη φιγουρα στην ζωη της απο πολλα περιστατικα που βιωνω διπλα της,δυστυχως ειναι ανωφελο οποιαδηποτε συζητηση με τον πατερα της για την μεταξυ τους σχεση καθως εχει γινει απειρες φορες και με τον καλο και με τον κακο τροπο απο μενα..ο ανθρωπος εμπρακτα αποδεικνυει οτι δεν αγαπαει και νοιαζεται το ιδιο του το παιδι.

Οι συνθηκες και το περιβαλλον που ζουμε στο σπιτι των γονιων μου δεν ειναι παντα οι καλυτερες κι ειναι λογικο, αν κι εχω πολυ καλους γονεις και με-μας στηριζουν σε ολα δεν παυει να μην ειναι το σωστο περιβαλλον και για τις δυο μας.

Στο σχολειο (νηπιο) μου συνεστησαν λογοθεραπεια να την παω κι οντως απο Σεπτεμβρη ξεκινησαμε κι ειμαι κι εγω κι ολοι οι υπολοιποι ευχαριστημενοι.

Ανα διαστηματα μιλαω και με την παιδοψυχολογο που εχουν εκει και αναλυουμε τις συμπεριφορες της κορης μου σε διαφορα.

Πολυ σημαντικο για μενα ειναι οτι δεν ξερω πως να χειριστω την απουσια η την εκαστοτε παρουσια του πατερα της στην ζωη της,φοβαμαι πως της κανει κακο ακομα κι ας μην το καταλαβαινει η ιδια, ειτε κι εγω ακομα,αν κι εχω χιλιαδες λογους εναντιον του ποτε δεν τον εχω διαβαλλει στο παιδι και παντα κρατωντας ουδετερη σταση οταν αναφερομαι σε αυτον τον καλυπτω.

Ειλικρινα νιωθω πολυ χαμενη σε τοσα που αφορουν την μικρη μου και τα "κενα" που θελω να της καλυψω αλλα φανταζομαι πως το παραπανω ερωτημα που σας εθεσα ως προς την παρουσια - απουσια του πατερα στην ζωη της ειναι το πιο βασικο..

Σας ευχαριστω εκ των προτερων

ΟΜΑΔΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ:

Αγαπητή φίλη,

Είναι δεοντολογικός κανόνας στο χώρο της ψυχολογίας τη στιγμή που ο ασθενής ήδη λαμβάνει θεραπευτική παρέμβαση σε συστηματική βάση να μην 'μπλέκει' τους θεραπευτικούς άξονες που του έχουν δωθεί από ένα θεραπευτή απευθυνόμενος παράλληλα και σε δεύτερο. Θα είναι πολύ παρακινδυνευμένο και ανευθυνο εκ μέρους μου να δώσω μια γνώμη τη στιγμή που συνάδελφος έχει το πλήρες ιστορικό του παιδιού και το έχει αναλάβει. Σίγουρα εκείνος-η έχει σαφέστερη και ολοκληρωμένη εικόνα του περιστατικού που εγώ δεν έχω και δε γίνεται να ακολουθούμε 100% τη θεραπεία μας και παράλληλα να προσθέτουμε και εμβόλιμα στοιχεία. Επειδή είμαι οικογενειακός θεραπευτής σας υπενθυμίζω ότι οι συμπεριφορές των παιδιών είναι καθρέφτισμα των οικογενειακών δυναμικών όπερ εστί ότι η παρέμβαση χρειάζεται να γίνει πρώτα στο πλαισιο. Δε γίνεται να αλλάξει το είδωλο του καθρέφτη όσο και να τον γυαλίσουμε, η παρεμαση πρέπει να γίνει πάνω στα πράγματα που καθρεφτίζει. Η ανασφάλεια η δική σας είναι τόσο έντονη που ίσως επηρρεάζει εξίσου ή και περισσότερο με τον απόντα γονέα. Δουλέψτε εσείς με τον εαυτό σας και τη γονεική εικόνα και την ανασφάλεια που καθρεφτίζετε στο παιδί και σε δεύτερο χρόνο προβληματιστείτε για την πατρική απουσία. Από εσάς λαμβανει άλλωστε τα ερεθίσματα. Συζητήστε τους προβληματισμούς σας με τον παιδοψυχολόγο.

Πώς σας ακούγονται αυτα;

Περιμένουμε νεότερά σας.